Chiều 13/5, Bộ TT&TT diễn ra Lễ tiếp nhận và công bố bộ Atlas thế giới, Bruxelles-1827, khẳng định chủ quyền của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.
Thông tin về lịch sử cuốn Atlas quý giá này, Thứ trưởng Thông tin và Truyền thông Trương Minh Tuấn cho biết, năm 1827, Philippe Vandermaelen (1795-1869 - nhà địa lý học kiệt xuất, thành viên Hội Địa lý Paris) xuất bản bộ Atlas Thế giới 6 tập với 7 bản đồ chung của 5 châu lục, 381 bản đồ chi tiết, 40 trang bảng thống kê và nhiều thông tin về địa lý tự nhiên, chính trị, khoáng sản…

Trong đó, bản đồ các nước châu Á gồm 111 tấm, được xếp chủ yếu ở tập hai của bộ Atlas. Việt Nam được giới thiệu qua các bản đồ số 97, 110, 105, 106, 109, 111. Bộ Atlas được hoàn chỉnh trên cơ sở những tấm bản đồ tốt nhất thế giới lúc đó, cùng những thông tin từ quan sát thiên văn hay những chuyến du hành ở nhiều nơi trên trái đất và được vẽ thống nhất.

Được đánh giá là cột mốc lớn, đánh dấu giai đoạn phát triển vượt trội của công nghệ vẽ và in bản đồ hiện đại ở đầu thế kỷ XIX nên suốt gần 200 năm qua, bộ Atlas đã trở nên nổi tiếng, được khai thác sử dụng ở nhiều nước trên thế giới.


Tấm bản đồ khẳng định quần đảo Trường Sa thuộc chủ quyền Việt Nam. Ảnh: Trịnh Văn Đức.


Quan trọng nhất trong số này là bản đổ Partie de la Cochinchine (tờ 106) vẽ đường bờ biển miền Trung từ vĩ tuyến 12 đến vĩ tuyến 16. Phía ngoài khơi Paracels (Hoàng Sa) được vẽ khá chi tiết và chuẩn xác trong khoảng từ vĩ độ 16 đến 17 và kinh độ từ 109 đến 111. Paracels có các đảo Pattles, Ducan ở phía tây; Tree và Lincoln, Rocher au desu de l’eau (bãi đá ngầm) ở phía đông và Triton ở phía tây nam, ngay dưới vĩ độ 16.

Còn ở bản đồ số 98 vẽ khu vực Quảng Đông và đảo Hải Nam cho thấy, biên giới cực nam của Trung Quốc chưa chạm tới vĩ độ 18. Tất cả các bản đồ của Trung Quốc từ đầu thế kỷ XX trở về trước cũng hoàn toàn thống nhất với bản đồ phương Tây không hề vẽ lãnh thổ cực nam của Trung Quốc vượt xuống dưới vĩ độ 18. Điều này không chỉ phản ánh tính khách quan, chuẩn xác của bộ Atlas mà còn làm tăng thêm giá trị minh chứng chủ quyền của Việt Nam ở Hoàng Sa.

Thêm nữa, từ cách đặt tên tờ bản đồ là Partie de la Cochinchine, cách thể hiện các địa danh trên đất liền, các đảo ven bờ biển và quần đảo Paracels ở ngoài khơi vùng biển Việt Nam cùng với cách giới thiệu về vương quốc An Nam lúc bấy giờ, cũng như việc xếp tờ bản đồ này vào nhóm bản đồ miêu tả hình thế và vị trí địa lý của Việt Nam đương thời trong bộ Atlas du Monde chứng tỏ tác giả bộ Atlas này đã thừa nhận Paracels là một phần lãnh thổ của vương quốc An Nam lúc đó.

Tấm bản đồ Partie de la Chine trong khoảng vĩ độ 18 - 21 và kinh độ 106 - 114 vẽ khu vực Quảng Đông và đảo Hải Nam, cho biết biên giới cực nam của Trung Quốc chưa chạm đến vĩ độ 18. Ảnh: Trịnh Văn Đức.


Theo GS. Nguyễn Quang Ngọc - Chủ tịch Hội Sử học Hà Nội, nguyên Viện trưởng Viện Việt Nam học và Khoa học phát triển, Partie de la Cochinchine là bản đồ đầu tiên vẽ một cách tuyệt đối chính xác vị trí, đặc điểm địa lý, tên gọi phương Tây của các đảo lớn nhất và quan trọng nhất trong quần đảo Hoàng Sa. Bản đồ đặt trong khu vực Cochinchine là một bộ phận hữu cơ không thể tách rời của đế chế An Nam, minh chứng một cách rõ ràng và chuẩn xác chủ quyền của Việt Nam ở Paracels đã được quốc tế ghi nhận.

“Bộ Atlas Thế giới của Philippe Vandermaelen nói chung và Partie de la Cochinchine nói riêng xét trên mọi khía cạnh đều có thể được coi là một tài liệu vô giá không chỉ giúp nâng cao giá trị khoa học chuẩn mực của công cuộc tuyên truyền, giáo dục về chủ quyền biển đảo, mà còn là một bằng chứng hùng hồn, đích thực, hiệu quả và có giá trị pháp lý quốc tế cao cho công cuộc đấu tranh và bảo vệ chủ quyền biển đảo thiêng liêng của Tổ quốc Việt Nam”, GS. Ngọc khẳng định.